ERROMA: MERKATARITZAREN HIRIA
Informazio hau gazteleraz ere irakurri dezakezu
INDIZEA
- Tíber hiria
- Merkataritzako hiri bat
- Erromako merkatuak
- Merkataritzaren logistika: hirigintza Erroman
- Erromako merkataritzaren benetako tamaina
- INFORMAZIO ITURRIAK
Merkataritza Historian zehar INDIZEA-ra itzuli
Merkataritza Historiaren Eragilea-ra itzuli
Tíber hiria:
Gauza bat da Erroma nagusi den lurraldea, probintziak, eta beste bat oso desberdina Erromako hiria bera, mundu bat beste mundu baten barruan, hiriburu kosmopolita bat, bere baitan estatu honen gobernua hartzen zuen guztiaren isla ona zena. Denetarik aurki zitekeen hirian, eta, jakina, poltsa ondo beteta bazegoen, denetarik eros zitekeen.Merkataritzako hiri bat:
Erroman milioi bat pertsona inguru bizi ziren, elikatzeko, janzteko eta beren beharrak eta apetak asetzeko beharra zuten pertsonak, baina aldi berean inperio zabal baten hiriburua zen eta bertan gobernuaren egoitza eta gaur egun gorte inperiala dei genezakeena osatuko zuten noble eta aberats eraginkorren komunitate garrantzitsu bat zegoen.Horrek merkataritza esan nahi du, bai pertsonei jaten emateko oinarrizko produktuen merkatuak, bai ehunak, bitxiak, osagarriak, lurrinak eta abar erosteko lekuak, eta hori guztia behe-klasearentzat kalitate gutxiko produktuekin eta, aldi berean, horretarako aukera ematen duten luxuzko establezimenduekin egindako alde nabarmenekin. Gaur egun existitzen denarekin zerikusirik ez duen ezer ez, merkataritzan dena asmatua baitago.
Horren ondorioz, Erroma hiri ezin hobea zen erosketak egiteko; merkatu kosmopolita zen, eta denetarik zegoen poltsiko guztietarako (garai hartako poltsak) eta gustu guztietarako. Merkatu horretan erostea gaur egun New Yorken, Londresen edo Parisen egin daitekeenaren antzeko esperientzia izango litzateke.
Nazioarteko merkatu handi horretan inperioko leku guztietako elikagaiak aurki zitezkeen, Asiako mertxikak, Afrikako pikuak, Siriako ardoa, Greziako barazkiak. Manufakturatutako produktuei dagokienez, eskaintza are handiagoa zen, urruneko Txinako zetazko ehunak ere eskura baitzituzten. Hori guztia esentziarik hautatuenekin egindako lurrinik exotikoenez hornitua. Kosmopolitismo hori esklaboen merkatuetan ere ikus zitekeen, non azal argiko germaniar altu eta horailak, ikatza bezalako afrikar beltzak, ile beltzaran eta kiribildutako grekoak edo ekialdeko gizon-emakume exotikoak eros zitezkeen.
Erromako merkatuak:
Eta produktu horiek guztiak aurkitzeko, Erroman gustu guztietarako merkatu ugari zeuden, merkatu horiek foroak ziren, eta nagusia Erromako Foroa edo Foroa besterik ez zen. Horixe zen Erromako bizitza sozial eta ekonomikoaren erdigunea, botere politikoaren eta, aldi berean, tenplu garrantzitsuenen egoitza, eta bertan hainbat produkturen merkatua zegoen, establezimendu finko eta ibiltari ugaritan eskaintzen zirenak. Foroa egunero bisitatzea ia derrigorrezkoa zen hiriko biztanle erromatar ororentzat, eta horrek lehen mailako merkataritzagune bihurtzen zuen.
Baina foro horretaz gain, hirian hainbat merkatu espezializatu zeuden, bakoitza leku berezi batean kokatua eta produktu jakin bati edo batzuei eskainia. Horrela, Foro Boarioa (abereen merkataritzari eskainia), Foro Holitorioa (belarren eta barazkien merkataritzari eskainia), Piscarium Foroa (arrain-merkataritzari eskainia), Suarium Foroa (txerrien merkataritzari eskainia) eta Vinarium Foroa (ardoari eskainia) zeuden.Jakina, foro gehiago zeuden hirian zehar, bakoitza produktu mota bati edo gehiagori eskainia, auzoko merkatu handiak ziren, eta inguru bakoitza hornitzen zuen merkataritza-eskaintzaren zati handi bat biltzen zuten.
Foro horien garrantzia, batez ere Erromako Foroarena, funtsezkoa zen Erromarentzat, eta foro horietan garatzen zen jarduera, funtsean komertziala, hain erritmo bizian handitzen zen, non beti txiki geratzen baitziren. Behar horri erantzuteko, enperadore handi bakoitzak hura zabaltzeko lan garrantzitsuak egin zituen, sortutako espazio berri bakoitzari izena emanez: Zesarren Foroa, Augustoren Foroa, Nervaren Foroa edo Trajanoren Foroa. Erromatarren alderdi praktikoari dagokion zerga da, merkataritza gutxietsi egiten zen, baina ahalegin guztiak egiten ziren hura sustatzeko.
Merkataritzaren logistika, Hirigintza Erroman:
Erromak mundua gobernatzen zuen garaian, mundu ezagunaren zati handi batek hirigintzaren erabilera intentsiboa egin zuen hiri berrien plangintzan. Horiek plano ortogonal baten azpian sortzen ziren, erdiko foro garrantzitsu batekin eta bertara iristeko etorbide handiekin. Baina hori gainerako hiriekin gertatzen zen bitartean, Erroma beste kantu bat zen. Bere hirigintza, beraz, planifikatu gabeko hazkunde organiko baten emaitza zen, eta horrek kaleen, kalexken eta kalexken benetako anabasa eragiten zuen.Agintari batzuk arau batzuk ezartzen saiatu ziren hiriaren hazkunde kaotikoa saihesteko eta suteak bezalako hondamendiak saihesteko. Horietako bat Neron izan zen, hiriari eta bertako biztanleei argitasun handiagoa eman zieten arau batzuk eman zituena.
Nolanahi ere, Erromako hiria ez zen munduko hiririk erosoena logistikarako, milaka lagunek okupatzen zituzten egunero haien kaleak, eta horri aberatsen esku-aulki eta esku-ohatzeak gehitu behar zitzaizkion, hainbesteraino non Julio Zesarren garaian ere mugatu behar izan baitzen haien erabilera. Jende pilaketa horien arnasaldi bakarra da gurdiak ezin zirela egunean zehar kale nagusietatik ibili, eta, horren ondorioz, ibilgailu horien ilara luzeak egonarriz itxaroten ziren hiriko ateetan, salgaiekin, eguzkia sartu baino lehen, sartu ahal izateko.
Eta gauarekin batera sartzen ziren gurdiak hirira, Erromak jasan behar zuen zaratak (metalezko gurpilak harrizko zoruaren kontra) garrantzi handia izan behar zuela-eta, trafiko-trabak gauez gertatzen ziren, ahots malapartatuen zamaz. Trafikoa arazo bat zen duela 2.000 urte, eta ikusten dugun bezala, gizateriak ezin izan du konpondu denbora honetan guztian.
Erromako merkataritzaren benetako tamaina:
Erroman 40 metroko altuera duen muino bat dago, 26 milioi anfora puskatu ingururen hondakinez osatua, eta olioa ekartzeko erabiltzen diren anforak baino ez dira. Hori bakarrik aski izan beharko genuke garai hartan Erromara joan ziren merkantzia kopuru izugarrien berri emateko.Testaccio mendia deitzen zaio muino horri, eta, dirudienez, itsasontziz iristen ziren anforak beste ontzi txikiago batzuetan husten ziren olioa saltzeko, eta, ondoren, mendi horretara botatzen ziren. Merkeagoa baitzen anfora berriak egitea, berrerabiltzeko erabilitakoak garbitzea baino. Ikusten dugunez, ontzi itzulezina ez da gure aro kontsumistaren asmakizun bat, antzinatean kontzeptu hori baitzegoen. Merkataritzan dena asmatuta dago.
INFORMAZIO ITURRIAK:
ENCICLOPEDIA UNIVERSAL MARÍN (Ed. MARÍN, S.A.)ISBN 84-7102-019-X
EL REVERSO DE LA HISTORIA, Pedro Voltes 1993
Ed. Círculo de Lectores
ISBN 84-226-4441-X
INTERNET:
Historia del comercio en Roma
EGILEA:
Borja Escalona
Merkataritzarako Teknikaria
Gernika-Lumoko Merkataritzako Bulego Teknikoak sortua
ZURE USTEZ BERRI HAU INTERESGARRIA DA ZABALDU INTERNET-EN:
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina